Hasarlı diz eklemini yapay bir eklemle değiştirme işlemidir. Kireçlenme, romatizmal hastalıklar nedeniyle hasar gören eklem dokuları tedavi edilir. Diz protezi ameliyatı, ağrıyı azaltmayı ve hareket kabiliyetini artırmayı hedefler. Genellikle ileri yaş gruplarında tercih edilir. Protez, metal ve plastik bileşenlerden oluşur. Cerrahi sonrası fizyoterapi önemlidir. Ameliyat süresi ortalama 1-2 saattir.
Diz Protezi Ameliyatı Hangi Durumlarda Yapılır?
Ameliyatın en yaygın sebebi, osteoartrit olarak da bilinen kireçlenmedir. Bu durum, diz eklemindeki kıkırdağın aşınmasıyla oluşur ve zamanla eklemde ağrı, sertlik ve hareket kısıtlılığına yol açar. İlaç tedavileri ve fizik tedavi yeterli gelmediğinde diz protezi ameliyatı tercih edilir. Romatoid artrit, eklemde iltihaplanmaya neden olan bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bu durum, diz ekleminde hasar ve deformasyon oluşturabilir. Ameliyat, bu tür ilerleyici ve ağrılı eklem sorunlarının tedavisinde etkili bir yöntemdir. Kazalar veya spor yaralanmaları sonucunda diz ekleminde ciddi hasarlar oluşabilir.
Bu tür durumlarda, eklemin onarımı mümkün olmadığında ya da hasar uzun vadeli sorunlara yol açtığında gerekebilir. Doğuştan ya da ilerleyici kemik hastalıkları nedeniyle diz ekleminde şekil bozukluğu olan kişilerde yapılır. Bu deformasyonlar, hareket kısıtlılığı ve ağrıyla birlikte günlük aktiviteleri zorlaştırabilir. Dinlenme sırasında bile devam eden ağrı, yürüme gibi günlük aktivitenin yapılamaz hale gelmesi, ameliyata neden olur. Bu durumda, diz protezi ile eklemin işlevi artırılır ve ağrı önemli ölçüde azaltılır. İlaç tedavisi, fizik tedavi gibi konservatif yöntemler işe yaramadığında, cerrahi müdahale gündeme gelir. Ameliyat, bu durumda kalıcı bir çözüm sunar. Sonuç olarak, diz protezi ameliyatı genellikle son çare olarak düşünülen bir tedavi yöntemidir. Bu ameliyat için uygun bir aday olup olmadığını belirlemek, bir ortopedi uzmanının yapacağı detaylı değerlendirme ile mümkündür.
Diz Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Ameliyat öncesi süreçte, hastanın genel sağlık durumu değerlendirilmektedir. Kan tahlilleri, röntgen, MR gibi görüntüleme yöntemleriyle dizin durumu ayrıntılı incelenir. Uygun protez tipi ve boyutu belirlenir. Ayrıca, anestezi planlaması yapılır. Genellikle genel anestezi veya spinal anestezi uygulanır. Diz protezi ameliyatı sırasında enfeksiyon riskini önlemek için steril bir ortam oluşturulur. Cerrahi bölge antiseptik solüsyonlarla temizlenir ve bölgeye steril örtüler serilir. Cerrah, dizin ön kısmında genellikle 10-15 cm uzunluğunda bir kesi açar. Cilt, alttaki doku ve kas tabakaları dikkatlice kesilerek ekleme ulaşılır. Bu aşamada cerrah, kas ve bağ dokularını korumaya özen gösterir. Hasar görmüş kıkırdak ve kemik yüzeyleri özel cerrahi aletlerle dikkatlice çıkarılır.
Bu işlem sırasında dizin doğal anatomik yapısını korumaya çalışılır. Dizin femur, tibia ve patella yüzeylerine uygun metal ve plastik protez parçası yerleştirilir. Protez, genellikle özel bir çimento ya da çimentosuz yöntemle kemiğe sabitlenir. Protez yerleştirildikten sonra cerrah, dizin hareketlerini kontrol eder. Protezin doğru şekilde çalıştığından emin olur. Gerektiğinde küçük düzeltmeler yapılabilir. Cerrah, cerrahi bölgedeki dokuları katmanlar halinde diker ve kesiği kapatır. Dikişlerin üzerine steril bir pansuman uygulanır. Enfeksiyon riskine karşı genellikle ameliyat bölgesine dren yerleştirilir. Diz protezi ameliyatı tamamlandıktan sonra hasta, iyileşme süreci için yoğun bakım veya odasına alınır. İlk günlerde ağrı kontrolü sağlanır ve hastaya fizyoterapi desteği verilmeye başlanır.
Diz Protezi Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler
Ameliyat sonrası fizik tedavi, iyileşme sürecinin vazgeçilmez bir parçasıdır. Doktorunuz tarafından belirlenen egzersizleri yapmak, eklem hareketlerini kazanmanıza yardımcı olur. İlk birkaç hafta içinde verilen egzersiz programını aksatmadan uygulamak çok önemlidir. Ameliyat bölgesinin temiz ve kuru tutulması enfeksiyon riskini azaltır. Yara bakımını düzenli olarak yapmak ve pansumanları zamanında değiştirmek gerekir. Ameliyat sonrası doktorunuzun önerdiği antibiyotikleri kullanmak da enfeksiyon riskini en aza indirir. Sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni, iyileşme sürecini olumlu yönde etkiler.
Protein açısından zengin besinler doku onarımını hızlandırır. Yeterli miktarda sıvı tüketmek vücudun genel iyileşme sürecine katkı sağlar. Ayrıca, kalsiyum ve D vitamini alımı kemik sağlığını destekler. Diz protezi ameliyatı sonrası ağrı ve şişlik beklenen bir durumdur. Doktorunuzun önerdiği ağrı kesicileri düzenli olarak kullanmak, bu dönemi daha rahat geçirmenizi sağlar. Soğuk kompres uygulaması, şişlik ve ağrıyı hafifletmek için etkili bir yöntemdir. Ameliyat sonrası dizinizi zorlayacak hareketlerden kaçınmalısınız. Ani dönme hareketleri, diz üzerine aşırı yük bindiren aktiviteler veya uzun süre ayakta kalmak proteze zarar verir.
İlk haftalarda dizinizi yüksekte tutarak şişliği kontrol altına almak önemlidir. Doktor kontrollerinizi düzenli olarak yapmanız gerekir. Bu, protezin durumunu ve iyileşme sürecinizi değerlendirmek açısından önemlidir. Protezle ilgili sorun olduğunda erken müdahale, komplikasyon riskini en aza indirir. Ameliyattan sonra günlük aktivitelere dönüş kademeli olmalıdır. İlk birkaç hafta dikkatli hareket ederek ve önerilen hareketlere bağlı kalarak zamanla normal yaşamınıza dönmeniz mümkündür. Ancak ağır yük kaldırmak veya yüksek etkili sporlara başlamak için doktorunuzun onayını almanız şarttır. Diz protezi ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler, iyileşmeyi kolay hale getirir. Tüm talimatlara uyarak protezin uzun ömürlü olmasını ve sağlığınızı korumanız mümkündür.
