Diz Önü Ağrısı Nedir?
Merdiven inip çıkarken, kısa süreli bir yolculuktan sonra arabadan inerken ve yokuş aşağı yürürken yaşanan diz önü ağrıları, sıklıkla diz kapağından kaynaklanan problemleri işaret edebiliyor.
Dizlere aşırı yük binmesi sonucu diz kapağının kıkırdağı zaman içinde yumuşamakta ve kıkırdak altındaki sinir uçları biraz daha belirginleşip, diz önü ağrısını oluşturmaktadır. Her yaşta görülebilen diz önü ağrısında uzun süre oturduktan sonra özellikle atılan ilk adım ağrılı oluyorsa, kişi oturduğu yerden kalkmakta zorlanıyorsa veya dizlerini hareket ettirdiğinde sesler geliyorsa dikkatli olunmalıdır. Ayrıca herhangi bir ağrı olmaksızın da diz kapağı dejenerasyonunun gelişebileceği, ağrının daha geç oluşabileceği bilinmelidir.
Yokuş aşağı yürürken ya da merdivenden inerken dizin ön tarafı, diz kapağı ile uyluk kemiği birbirine çok fazla yaklaştığı için bu süreçte bir dengesizlik varsa ağrı oluşur. Diz bükülü bir şekilde uzun süre oturmak da diz kapağına basınç oluşturacağı için harekete geçildiğinde kişi ağrı duyar.
Çömelerek ya da diz üstünde çalışan kişilerde sıklıkla görülmektedir. Burada da ilk sırayı ev hanımları almaktadır. Bu ağrının sebebi diz kapağının yapısal bozukluğu, dizin üst kısmındaki uyluk kasları veya alttaki tendon, diz kapağının orta hatta tutan bağlardan ya da yakın zamanda geçirilmiş basit bir travmadan kaynaklanıyor olabilir. Basıncın diz kapağına farklı gelmesi ve erken kıkırdak yumuşaması olduğunda “kondromalazi” gelişir, bu da dejenerasyona sebep olur.
Alçak taburede oturmak diz kapağına aşırı yük bindirmektedir. Normalde sorun olmazken, bağda gerginlik, kasta güçsüzlük veya diz kapağı doğuştan birazcık yüksekte olan kişilerde yani diz kapağının orta hatta sabitleyemeyen kişilerde sorun yaratmaktadır. Ayrıca sert zeminlerde ya da asfaltta sportif amaçlı yürüyüşlerde diz kapağına fazla yük binmektedir. Mümkünse yürüyüş için uygun zemin bulunmalı, yürüme parkurları, orman arazisi ya da yada yürüyüşe uygun esneyen zeminler tercih edilmelidir.
Diz Önü Ağrısı Nasıl Önlenir?
Diz önü ağrısının etkilerini azaltmak çoğunlukla kişinin kendi elindedir. İlaç, ameliyat ya da fizik tedaviden önce yaşam tarzı değiştirilmelidir. Bu nedenle;
- Alaturka tuvalet yerine alafranga tuvalet kullanmalıdır.
- Yerde yemek yememeli, masaya oturulmalıdır.
- Bacağını bükerek kalça altına alma gibi oturma alışkanlıklarından uzak durmalıdır.
- Özellikle merdiven inerken mümkünse asansör tercih edilmelidir.
- Mümkün olduğu kadar yokuş yerine düz yollar tercih edilmelidir.
Ön Diz Ağrısı Ameliyatı
Hastalar uzun zamandır rahatsız edici veya şişliğin de eşlik ettiği şiddetli diz ağrısı ile doktora başvurmaktadır. Diz önü ağrısında öncelikle doğru tanı çok önemlidir. Diz kapağı hekim tarafından değerlendirilir ve değişik açılardan çekilen röntgenlerle diz kapağının hareketleri gözlenir. Kıkırdağın hasarlandığı düşünülen hastalarda daha sonraki süreçte MR istenir Şiddetli ağrı ve şişlik ile başvuran hastada tedaviye başlangıç aşamasında hastanın konforunu artırmak için inflamasyonu baskılayıcı ilaç verilir. İnflamasyon baskılandıktan sonra fizik tedavi süreci başlar. Özellikle kas dengesizliği veya kas gücü dengesizliği söz konusuysa fizik tedavi çok önemlidir. Diz kapağının çok fazla yana doğru hareketlendiği görülürse hastalara diz kapağının hareketlerini kontrol eden dizlikler verilir. Eğer tüm bunlardan istenilen sonuç alınmazsa cerrahi tedaviye ihtiyaç duyulabilir.
Diz Kapağı Dışa Dönmesi
Özellikle diz kapağının bağlarının dengesizliği belirginse artroskopik gevşetme denen cerrahi işlem uygulanır, yaklaşık yarım saat sürmektedir. Gergin olan dıştaki bağlar cerrahi olarak gevşetilir. Diz kapağının yerleşim yerini değiştirmeye yönelik ameliyat ise genelde diz kapağı dışa doğru çıkmaya başlayan şiddetli ağrısı ve kıkırdak hasarı olan kişilerde tercih edilir. İyileşme süreci hastadan hastaya değişiklik gösterir. Bazı hastalara kısıtlama getirilip, dış cihazlarla bir süre bacak sabitlenebilir.
Diz önü ağrısının başlıca nedenleri nelerdir?
Diz önü ağrısının yaygın nedenleri şunlardır:
- Patellofemoral ağrı sendromu: Diz kapağı ile uyluk kemiği arasındaki uyumsuzluk veya kıkırdak hasarı.
- Kondromalazi patella: Diz kapağı kıkırdağının yumuşaması ve bozulması.
- Tendinit: Diz çevresindeki tendonların iltihaplanması.
- Bursit: Diz kapağı çevresindeki bursa keselerinin iltihaplanması.
- Travma: Dize alınan darbeler veya düşmeler sonucu oluşan yaralanmalar.
Diz önü ağrısı kimlerde daha sık görülür?
Diz önü ağrısı, aşağıdaki gruplarda daha yaygındır:
- Genç sporcular: Özellikle koşu, basketbol ve futbol gibi sporlarda aktif olanlar.
- Kadınlar: Anatomik ve hormonal farklılıklar nedeniyle.
- Fazla kilolu bireyler: Diz eklemine binen yükün artması sonucu.
- Uzun süre oturan veya çömelerek çalışan kişiler: Diz kapağına sürekli baskı uygulanması nedeniyle.
Diz önü ağrısının belirtileri nelerdir?
- Merdiven inip çıkarken ağrı: Özellikle merdiven inerken dizin ön kısmında hissedilen ağrı.
- Uzun süre oturduktan sonra kalkarken ağrı: "Tiyatro belirtisi" olarak da bilinir; uzun süre oturduktan sonra ayağa kalkarken dizde ağrı ve sertlik hissi.
- Dizde krepitasyon: Diz hareket ettirildiğinde çıtırtı veya sürtünme sesi duyulması.
- Şişlik: Diz kapağı çevresinde hafif şişlik.
Diz önü ağrısı nasıl teşhis edilir?
Teşhis, hastanın şikayetlerinin dinlenmesi ve fizik muayene ile başlar. Gerekli durumlarda röntgen, manyetik rezonans görüntüleme (MRG) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
Diz önü ağrısının tedavi yöntemleri nelerdir?
- Dinlenme: Ağrıyı tetikleyen aktivitelerden kaçınmak.
- Buz uygulaması: Günde birkaç kez 15-20 dakika süreyle buz uygulamak.
- Fizik tedavi: Diz çevresindeki kasları güçlendirmek ve esnekliği artırmak için egzersiz programları.
- İlaç tedavisi: Ağrı kesici ve anti-inflamatuar ilaçlar kullanmak.
- Ortopedik destekler: Dizlik veya tabanlık gibi destekleyici ürünler kullanmak.
- Cerrahi müdahale: Diğer tedavi yöntemleri başarısız olduğunda, artroskopik cerrahi veya diğer cerrahi prosedürler düşünülebilir.
Diz önü ağrısını önlemek için neler yapılabilir?
- Düzenli egzersiz: Diz çevresindeki kasları güçlendiren ve esnekliği artıran egzersizler yapmak.
- Uygun ayakkabı seçimi: Ayak yapısına uygun, destekleyici ayakkabılar giymek.
- Aşırı kilodan kaçınmak: Fazla kilolar diz eklemine ekstra yük bindirir.
- Doğru teknik kullanımı: Spor yaparken veya günlük aktivitelerde doğru hareket tekniklerini kullanmak.
- Uzun süreli oturmaktan kaçınmak: Özellikle dizler bükülü pozisyonda uzun süre oturmaktan kaçınmak.
Diz önü ağrısı ile hangi durumlarda doktora başvurulmalıdır?
- Şiddetli veya sürekli ağrı: Dinlenme ve evde uygulanan tedavilere rağmen geçmeyen ağrı.
- Dizde belirgin şişlik: Özellikle ani başlayan ve geçmeyen şişlik.
- Hareket kısıtlılığı: Dizde hareket kaybı veya kilitlenme hissi.
- Dizde instabilite: Dizde güvensizlik veya boşluk hissi.
