Ön çapraz bağ (ACL), diz ekleminin stabilitesinde kritik bir rol oynayan önemli bir yapıdır. Spor yaralanmalarının en yaygın nedenlerinden biri olan ön çapraz bağ yırtığı, hem profesyonel sporcular hem de gündelik yaşamda aktif bireyler için ciddi bir sakatlık olabilir.
Ön Çapraz Bağ Yırtığı Nedenleri
Hızlı dönmeler veya durmalar ACL’yi zorlayabilir. Atlama veya zıplama sırasında yanlış iniş yapmak. Futbol ve basketbol gibi temas sporunda rakip oyuncunun diz bölgesine darbe yapması. Diz ekleminin normal hareket açıklığının dışına çıkması. Diz bölgesindeki kaslar arasındaki kuvvet farklılıkları ACL’yi daha hassas hale getirir.
Ön Çapraz Bağ Yırtığı Belirtileri
Yaralanma anında dizde belirgin bir ses duyulabilir. Hareket etmeyi zorlaştıran keskin bir ağrı hissedilir. Yaralanmadan sonraki ilk saatler içinde diz ekleminde belirgin bir şişlik oluşur. Dizde stabilite kaybı yaşanabilir ve yürürken güvensizlik hissedilebilir. Diz bükme ve düzleştirme yetisi azabilir.
Ön Çapraz Bağ Yırtığı Tanı Yöntemleri
Doktor, dizin hareket aralığını ve stabilitesini değerlendirir. Lachman testi ve anterior çekme testi, bağ stabilitesini kontrol etmek için kullanılan klinik testlerdir. Manyetik rezonans görüntüleme bağ yırtığını kesin olarak göstermek için en etkili görüntüleme yöntemidir. Kemik yapısını değerlendirmek ve kırık olup olmadığını kontrol etmek için kullanılır.
Ön Çapraz Bağ Yırtığı Tedavi Yöntemleri
Ön çapraz bağ yırtığı tedavi süreci hastanın yaşı, aktivite düzeyi ve yaralanmanın şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Hafif yırtıklarda fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulanabilir. Şişlik ve ağrıyı azaltmak için soğuk kompres uygulanır. Dizi desteklemek ve stabilizasyon sağlamak için kullanılır. Kas kuvvetini geri kazandırmak ve hareket kabiliyetini arttırmak için egzersiz uygulanır.
Aktif yaşam sürdüren bireyler veya tam yırtıklarda cerrahi müdahale gerekebilir. Artroskopik rekonstrüksiyon yöntemiyle bağın yerine yeni bir tendon nakledilir. Ameliyat sonrası hastanın kas kuvvetini geri kazanması için kademeli bir rehabilitasyon uygulanır. İyileşme süresi genellikle 6-9 ay arasında değişir.
