Omurlar arasındaki disklerin sıkışması veya kayması sonucu sinirlere baskı yapmasıdır. Bel fıtığı genellikle ağır kaldırma, yanlış duruş veya yaşlanma nedeniyle oluşur. Bel, kalça ve bacaklarda ağrı, uyuşma veya güçsüzlük hissedilir. Hareket kısıtlılığı yapabilir. Fizik tedavi, ilaç veya cerrahi ile tedavi edilir. Erken teşhis önemlidir. Düzenli egzersiz ve doğru duruş koruyucudur.
Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
En belirgin belirtisi bel bölgesinde hissedilen ağrıdır. Ağrı bazen sırt bölgesine de yayılabilir. Hareket ettikçe veya uzun süre aynı pozisyonda kalındığında ağrı şiddetlenebilir.. Sinir sıkışması nedeniyle bel fıtığı, bacaklara yayılan uyuşma, karıncalanma veya hissizlik hissine yol açabilir. Bu durum genellikle tek taraflı olup, fıtığın baskı yaptığı sinire bağlı olarak değişebilir.
Fıtıklaşan disk, siyatik sinire baskı yaparsa kalçadan başlayıp bacaklara kadar inen şiddetli bir ağrı oluşabilir. Bu ağrı genellikle tek bacakta hissedilir ve yürürken, otururken veya öksürüp hapşırırken şiddetlenebilir. Fıtık sinirler üzerinde baskı oluşturduğunda, kaslarda güçsüzlük meydana gelebilir. Özellikle ayakta durmak, merdiven çıkmak veya ağır bir şey kaldırmak zorlaşabilir.
Sinirlerin etkilenmesi nedeniyle diz veya ayak bileği reflekslerinde azalma gözlemlenebilir. Bu durum, ileri derecede sinir baskısının bir işareti olabilir. Ciddi vakalarda, idrar kaçırma, bağırsak kontrolünün kaybı ve cinsel fonksiyon bozuklukları görülebilir. Bu belirtiler “Kauda Equina Sendromu” olarak bilinen acil bir durumu işaret edebilir. Hemen tıbbi müdahale gerektirir. Bel fıtığı belirtileriniz varsa, kesin teşhis ve uygun tedavi için bir doktora danışmanız önemlidir.
Bel Fıtığı Neden Olur?
Ağır yük kaldırırken yanlış pozisyon almak, ani ve kontrolsüz hareketler yapmak disklerin yapısını bozabilir. Özellikle belden eğilerek kaldırma alışkanlığı riski artırır. Uzun süre oturarak çalışan veya yeterince egzersiz yapmayan kişilerde bel kasları zayıflar. Bu da omurgaya binen yükü artırarak fıtık riskini yükseltir. Aşırı kilo, omurgaya fazla yük bindirerek disklerin daha kolay deforme olmasına neden olabilir. Özellikle karın bölgesinde biriken yağlar omurga üzerinde ekstra baskı oluşturur. Düşme, çarpma veya trafik kazaları gibi ani darbeler omurga disklerinde kaymalara ve fıtığa yol açabilir. Bazı kişilerde bağ dokuları ve disk yapıları doğuştan daha zayıf olabilir. Ailede bel fıtığı geçmişi varsa, kişinin de bu hastalığa yakalanma riski artabilir.
Uzun süre yanlış oturmak ve ayakta durmak, omurgaya binen yükü artırarak disklerin zamanla yıpranmasına neden olur. Özellikle kambur oturmak veya sürekli öne eğik durmak fıtık riskini artırır. Sigara içmek, omurgadaki disklerin beslenmesini bozar ve esnekliklerini kaybetmelerine neden olur. Bu da zamanla disklerin yıpranmasına ve fıtık oluşumuna yol açabilir. Yaş ilerledikçe omurga diskleri su kaybeder ve esnekliklerini yitirir. Bu durum, disklerin daha kolay hasar görmesine ve fıtık oluşumuna sebep olabilir. Bel fıtığı vakalarından korunmak için düzenli egzersiz yapmak, doğru duruş alışkanlıkları edinmek önemlidir. Eğer belirtileri yaşıyorsanız bir uzmana danışmanız önerilir.
Bel Fıtığı Nasıl Tedavi Edilir?
Aşırı fiziksel aktivitelerden kaçınarak, doktorun önerdiği şekilde kontrollü hareket etmek önemlidir. Kasları güçlendirmek, esnekliği artırmak ve omurgaya binen yükü azaltmak için özel egzersizler uygulanır. Ağrı kesiciler, kas gevşeticiler ve iltihap önleyici ilaçlar kullanılabilir. Sıcak ve soğuk uygulamalar, kas spazmlarını hafifletmek ve ağrıyı azaltmak için uygulanır. Omurga hizalamasını sağlamak için elle yapılan manipülasyonlar faydalı olabilir. Sinir kökü etrafına enjekte edilen kortikosteroidler, iltihabı ve ağrıyı azaltır. Sinirler üzerindeki baskıyı azaltmak için özel enjeksiyonlar uygulanır.
Vücuda kendi kanından elde edilen büyüme faktörleri enjekte edilerek iyileşme süreci hızlandırılır. Mikrodiskektomi, küçük bir kesi ile fıtıklaşan disk dokusunun çıkarılması işlemidir. Hasarlı diskin yerine yapay disk yerleştirilmesi gerekir. Spinal füzyon, omurların sabitlenerek hareketin kısıtlanmasını sağlayan cerrahi yöntemdir. Endoskopik bel fıtığı ameliyatı, küçük kesiler ile yapılan modern bir ameliyat yöntemidir. Tedavi seçimi, hastanın durumuna, ağrının şiddetine ve günlük yaşam kalitesine bağlı olarak belirlenir.
